به گزارش پایگاه خبری شهر اصیب پژوهشی که در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است، نشان می‌دهد که افزایش دمای مواد غذایی در ظروف یکبار مصرف، میزان رهایش میکروپلاستیک‌ها را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این پژوهش که تحت عنوان «مطالعه میزان رهایش میکروپلاستیک‌ها در ظروف یکبار مصرف پرکاربرد» انجام شده، در نشست ترجمان دانش این دانشگاه ارائه شد.
این مطالعه توسط علی آقابابایی بنی، دانش‌آموخته دکتری مهندسی شیمی، انجام شده و دکتر رویا کلیشادی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و متخصص بیماری‌های کودکان، به عنوان مجری اصلی این طرح معرفی شده است.
علی آقابابایی بنی، پژوهشگر این مطالعه، با اشاره به ماهیت میکروپلاستیک‌ها اظهار کرد:میکروپلاستیک‌ها، ذرات ریز پلاستیکی در ابعاد میکرومتری و نانومتری هستند که می‌توانند از طریق سیالات مختلف، یعنی آب، غذا و حتی تنفس، وارد بدن انسان، جانوران و گیاهان شوند.
وی تأکید کرد که این ذرات از منابع مختلفی وارد زندگی روزمره ما می‌شوند، از جمله:
- سایش ترمز خودروها
- لباس‌های پلاستیکی
- فرسایش لاستیک‌ها
- تجزیه پلاستیک‌های دورریختنی
آقابابایی بنی هشدار داد که برخلاف تصور عمومی، پلاستیک‌ها کاملاً تجزیه نمی‌شوند، بلکه به ذرات ریزتر تبدیل شده و در محیط باقی می‌مانند.
این پژوهشگر در خصوص روش تحقیق این مطالعه گفت:هدف ما بررسی میزان ورود میکروپلاستیک‌های ظروف یکبار مصرف به بدن انسان بود. برای این کار، ظروف یکبار مصرف پلی‌استایرنی که بیشترین کاربرد را دارند، مورد آزمایش قرار گرفتند تا میزان میکروپلاستیک‌های آزادشده از آن‌ها در حداقل‌ترین شرایط ممکن بررسی شود.
وی توضیح داد که برای انجام آزمایش، دو دسته ظروف یکبار مصرف تهیه شد:
- ظروفی که تازه تولید شده بودند.
- ظروفی که شش ماه از زمان تولید آن‌ها گذشته بود.
سپس، این ظروف در معرض سه دمای مختلف ۳۰، ۶۰ و ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد قرار گرفتند و میزان رهایش میکروپلاستیک‌ها اندازه‌گیری شد.
نتایج آزمایش‌ها نشان داد که با افزایش دمای محتویات ظروف، میزان رهایش میکروپلاستیک‌ها به شدت افزایش می‌یابد. به گفته آقابابایی بنی، زمانی که غذای داغ در ظروف پلاستیکی ریخته شود، میزان آزادسازی این ذرات به بیش از دو برابر حد معمول می‌رسد.
وی افزود:نکته مهم دیگر این است که ۸۰ درصد از میکروپلاستیک‌های جدا شده از ظروف، در ابعاد ۲۵۰ نانومتر بودند. این اندازه بسیار ریز است و می‌تواند به‌راحتی وارد سلول‌های بدن شود.”
در مرحله دوم این پژوهش، شرایطی شبیه به مصرف غذا در ظروف یکبار مصرف ایجاد شد. در این مرحله، پژوهشگران از قاشق‌های استیل برای هم زدن مایعات داغ داخل این ظروف استفاده کردند. نتایج نشان داد که:
- در هنگام هم زدن محتویات ظرف، میزان رهایش میکروپلاستیک‌ها تا دو برابر افزایش می‌یابد.
- استفاده از قاشق‌های پلاستیکی به دلیل داشتن لبه‌های تیز، حتی میزان بیشتری از این ذرات را آزاد می‌کند.
آقابابایی بنی در خصوص پیامدهای این ذرات بر سلامت انسان هشدار داد:وقتی پلاستیک‌ها به ابعاد یک‌دهم نانومتر می‌رسند، می‌توانند به درون سلول‌های بدن نفوذ کنند. پژوهش‌های اخیر حتی نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها در شیر مادر و حتی در بدن جنین یافت شده‌اند.
وی تأکید کرد که این ذرات ممکن است در بافت‌های حیاتی بدن مانند ریه، کبد و مغز تجمع پیدا کنند و عوارض ناشناخته‌ای در بلندمدت داشته باشند.
آقابابایی بنی در پایان توصیه‌هایی برای کاهش تماس با میکروپلاستیک‌ها ارائه کرد:
- استفاده از ظروف غیربلاستیکی: به جای ظروف یکبار مصرف، از ظروف شیشه‌ای، استیل یا سرامیکی استفاده شود.
- اجتناب از ریختن غذای داغ در ظروف پلاستیکی: غذای داغ را بلافاصله در ظروف غیربلاستیکی تخلیه کنید.
- پرهیز از گرم کردن غذا در ظروف پلاستیکی: حتی در یخچال نیز بهتر است از ظروف یکبار مصرف برای نگهداری غذا استفاده نشود.
- کاهش مصرف قاشق‌ها و چنگال‌های پلاستیکی: قاشق‌های فلزی یا چوبی جایگزین مناسبی هستند.
وی تأکید کرد:افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات میکروپلاستیک‌ها، گامی ضروری برای حفظ سلامت جامعه و محیط‌زیست است.
این پژوهش نشان داد که ظروف یکبار مصرف، به ویژه در دماهای بالا، مقدار زیادی از میکروپلاستیک‌ها را وارد غذا و نوشیدنی‌های ما می‌کنند. این یافته‌ها، ضرورت کاهش استفاده از این ظروف و جایگزینی آن‌ها با گزینه‌های سالم‌تر را برجسته می‌کند.
با توجه به اثرات بالقوه این ذرات بر سلامت، تغییر عادات مصرفی و انتخاب مواد جایگزین می‌تواند گامی مهم در کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها باشد.
